BA SON CORPORATION
Kể từ khi tiếp quản (30/4/1975) đến nay, Ba Son luôn đoàn kết, chủ động vượt khó khăn, thử thách, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, có bước phát triển mạnh mẽ về quy mô, cơ cấu; SXKD luôn phát triển, thực hiện tốt nghĩa vụ của doanh nghiệp, đời sống người lao động từng bước được cải thiện; tích cực tham gia các hoạt động, giữ vững mối đoàn kết gắn bó với cấp ủy, chính quyền, đoàn thể và nhân dân địa phương. Từ những kết quả trong SXKD, xây dựng Đảng bộ TSVM, đơn vị VMTD; Tổng công ty liên tục được Đảng, Nhà nước, Chính phủ và Bộ Quốc phòng tặng nhiều phần thưởng cao quý, đặc biệt năm 2010 Tổng công ty (XNLH) vinh dự được Nhà nước phong tặng danh hiệu đơn vị Anh hùng LLVTND.
Tổng công ty Ba Son là tập thể tiêu biểu về tinh thần đoàn kết, năng động, sáng tạo, vượt khó khăn, không ngừng vươn lên làm chủ kỹ thuật công nghệ tiên tiến, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ đóng mới loạt 6 tàu chiến tên lửa hiện đại 12418, tạo bước đột phá mạnh mẽ trong đóng mới tàu quân sự hiện đại tại Việt Nam, thiết thực góp phần xây dựng và phát triển nền Công nghiệp quốc phòng và sự nghiệp CNH, HĐH đất nước.
I. Chủ động, sáng tạo, khắc phục khó khăn, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ đóng mới thành công loạt 6 tàu tên lửa 12418, góp phần tích cực vào sự nghiệp phát triển Công nghiệp quốc phòng, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Thực hiện Nghị quyết TW4 (Khóa X) về chiến lược biển Việt Nam đến năm 2020, Nghị quyết TW8 (khóa XI) về chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, Nghị quyết 06-NQ/TW của Bộ Chính trị (khóa XI) về xây dựng và phát triển CNQP đến năm 2020 và những năm tiếp theo; xuất phát từ yêu cầu, nhiệm vụ của Tổng cục CNQP về việc bảo đảm vũ khí, trang bị kỹ thuật cho Quân đội, nhằm nâng cao tính độc lập, tự chủ trong sản xuất quốc phòng, đồng thời tiết kiệm ngân sách cho Nhà nước và Quân đội. Với trình độ kỹ thuật, công nghệ, cơ sở hạ tầng, chất lượng nguồn nhân lực… cùng những kinh nghiệm có được trong đóng mới nhiều loại tàu quân sự và những sản phẩm kinh tế khác; Tổng công ty Ba Son được Nhà nước, Bộ Quốc phòng cho triển khai chương trình đóng mới loạt tàu 12418 trang bị cho lực lượng Hải quân làm nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển đảo của Tổ quốc (đơn vị được giao nhiệm vụ đóng 06 tàu).
Tàu 12418 (ký hiệu là tàu M) là loại tàu chiến tên lửa cao tốc hiện đại, có nhiều đặc tính ưu việt, lần đầu tiên được đóng mới tại Việt Nam. Tàu có tính cơ động cao, hỏa lực mạnh, hoạt động liên tục trên biển 10 ngày đêm, tầm hoạt động 2.400 hải lý, tốc độ tối đa 38 hải lý/giờ, có khả năng tác chiến trong điều kiện gió cấp 12 và sóng cấp 8. Tàu được trang bị hệ thống vũ khí, khí tài hiện đại như hệ thống tên lửa tiến công Uran-E, tên lửa phòng không vác vai “Igla”, pháo AK-176M, pháo AK-630M, hệ thống tổ hợp rađa định vị, chống nhiễu… được tích hợp qua nhiều hệ thống tự động hoá, hiện đại; chỉ huy tác chiến bằng hệ thống điện tử điều khiển tự động, có tính chính xác cao, bảo đảm các hệ thống vũ khí hoạt động nhanh, hiệu quả, an toàn, có khả năng phát hiện và tiêu diệt mục tiêu trên không và trên biển. Tàu hoạt động trên biển với nhiệm vụ tiêu diệt các đội (nhóm) tàu chiến, tàu đổ bộ, tàu hộ tống và các đội tàu khác của đối phương; bảo vệ các tàu ngầm, tàu đổ bộ của ta; thực hiện nhiệm vụ trinh sát, nhận biết các tình huống trên không và trên biển; phục vụ tuần tiễu, bảo vệ vùng lãnh hải quốc gia và các vùng đặc quyền kinh tế, bảo vệ an toàn cho các ngành vận tải biển, tham gia các hoạt động bao vây, phong tỏa, cứu nạn trên biển.
Có thể nói, đây là dự án trọng điểm của Bộ Quốc phòng với giá trị lớn và có tầm quan trọng đặc biệt về kỹ thuật và công nghệ. Đây là loại tàu chiến đấu hiện đại có các tính năng vượt trội, độ phức tạp cao nhất mà các nhà máy đóng tàu của Tổng cục CNQP thực hiện cho tới thời điểm này và Ba Son là đơn vị vinh dự được BQP tin tưởng giao cho trực tiếp thực hiện nhiệm vụ đóng loạt 6 tàu này.
1. Năng động, sáng tạo, vượt khó, triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, hiệu quả trong thi công đóng mới loạt 6 tàu 12418.
Ngay từ khi bắt đầu đi tiếp nhận chuyển giao công nghệ từ Liên Bang Nga (theo Hợp đồng chuyển giao công nghệ đóng 10 tàu M) đến quá trình triển khai đóng mới loạt tàu M, Ba Son gặp nhiều khó khăn, thách thức: đây là dự án rất quan trọng và giá trị lớn, liên quan đến nhiều đơn vị Quân đội, các đối tác nước ngoài nên khối lượng công việc chuẩn bị rất lớn, nhất là phương án thi công và khâu kỹ thuật công nghệ; vật tư, thiết bị đóng tàu chủ yếu nhập từ đối tác LB Nga, Ucraina nên việc vận chuyển, tiếp nhận, điều chỉnh vật tư, thiết bị cũng gặp khó khăn; quá trình đóng tàu sử dụng nhiều công nghệ tiên tiến, thiết bị gia công, dụng cụ đồ gá, thiết bị đo kiểm chuyên dùng, hệ thống nhà xưởng theo yêu cầu công nghệ mà thời điểm đó Tổng công ty chưa được đầu tư mua sắm và ứng dụng; giai đoạn chuẩn bị đến khi khởi công gần 7 năm (2003-2009) là giai đoạn nhiều khó khăn do cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới, việc quốc gia đầu tư cho công nghiệp đóng tàu còn hạn chế, đơn vị gặp khó khăn về việc làm, thu nhập trong khi đóng loạt tàu này cần duy trì lực lượng lớn đội ngũ kỹ sư, công nhân kỹ thuật có trình độ, tay nghề cao, trong đó nhiều ngành nghề rất chuyên sâu chỉ sử dụng thời gian ngắn nhưng vẫn phải duy trì suốt cả quá trình đóng tàu. Bên cạnh đó phần lớn nhà xưởng, thiết bị hiện có của Ba Son đã qua sử dụng nhiều năm, lạc hậu và không đồng bộ; đội ngũ cán bộ quản lý, kỹ sư và công nhân kỹ thuật lần đầu tham gia dự án, kinh nghiệm chưa nhiều; việc thuê chuyên gia chi phí rất cao và luôn đưa ta vào thế bị động. Đồng thời còn có một khó khăn rất đặc biệt: Nhà máy Ba Son phải di dời toàn bộ từ TP.Hồ Chí Minh về Bà Rịa-Vũng Tàu để bàn giao mặt bằng cho thành phố nên đơn vị đang trong giai đoạn dồn dịch, di dời, năng lực giảm sút, mặt bằng, nhà xưởng thu hẹp, sản xuất phân tán tại nhiều địa điểm cách xa nhau.
Sau khi được Thủ trưởng Bộ Quốc phòng, Tổng cục CNQP giao nhiệm vụ, Đảng uỷ Tổng công ty đã ra nghị quyết chuyên đề về lãnh đạo thực hiện chương trình đóng mới loạt tàu M; quán triệt mục đích, ý nghĩa chính trị, tầm quan trọng của việc triển khai đóng mới sản phẩm; đẩy mạnh phong trào thi đua Quyết thắng, phát động các đợt thi đua đột kích, cao điểm; tập trung lãnh đạo, phát huy vai trò trách nhiệm của cấp uỷ, chỉ huy và toàn thể cán bộ, đảng viên trong đảng bộ, đặc biệt là các SQ, QNCN, CNVQP được lựa chọn trực tiếp tham gia chương trình; tập trung mọi nguồn lực, huy động sức mạnh, trí tuệ toàn đơn vị quyết tâm hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ đóng mới loạt 6 tàu M đảm bảo tiến độ, chất lượng, hiệu quả, an toàn tuyệt đối.
Xác định đây là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng, vừa mang tính đột phá về công nghệ, vừa mang tính chiến lược đối với sự phát triển của đơn vị và ngành đóng tàu quân đội. Trước tình hình đơn vị đang trong giai đoạn dồn dịch, triển khai thực hiện di dời; để thực hiện thành công chương trình đóng loạt 6 tàu M, Ba Son đã mạnh dạn, năng động, sáng tạo triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, hiệu quả như: xây dựng bộ máy quản lý điều hành, tổ chức lực lượng, thành lập Xí nghiệp đóng tàu “M” (Thành lập Ban điều hành đóng tàu 12418 do đồng chí Phó Tổng Giám đốc kỹ thuật là Trưởng Ban và 01 đồng chí Phó Tổng Giám đốc là Phó ban kiêm Công nghệ trưởng công trình; thành lập Ban Thường trực đóng tàu, các bộ phận chuyên môn nghiệp vụ; xây dựng quy chế tổ chức quản lý điều hành; xây dựng các kế hoạch, tiến độ triển khai công tác đóng tàu, cung ứng vật tư thiết bị…); xây dựng mới Nhà đóng tàu “M” tại Nhà máy X51/Tổng công ty Ba Son đảm bảo yêu cầu kỹ thuật đóng tàu chỉ trong vòng 01 năm (2010), rút ngắn tiến độ thi công, chi phí giảm so với dự toán được phê duyệt 01 tỷ đồng (do giải tỏa mặt bằng tại Ba Son để bàn giao cho Thành phố làm tuyến tàu điện ngầm); triển khai đóng tàu cùng lúc tại cả hai vị trí Ba Son hiện hữu và Nhà đóng tàu “M” tại X51; vận chuyển các tổng đoạn lớn được gia công tại Ba Son bằng đường thủy đến Xí nghiệp đóng tàu “M” tại Nhà máy X51 để đấu ráp, sau khi hạ thủy tàu lại được kéo về Ba Son để hoàn thiện nhằm tiết kiệm thời gian đi về và chi phí thi công; xây dựng mới các nhà xưởng, kho tàng ngay tại XN Đóng tàu “M” để thuận tiện việc tiếp nhận, bảo quản và thi công lắp đặt các vật tư thiết bị lên tàu; thực hiện đóng “gối đầu” và nghiệm thu, bàn giao từng cặp tàu; đầu tư các trang thiết bị hiện đại, các phần mềm công nghệ đóng tàu tiên tiến bằng nguồn vốn đơn vị; cử nhiều lượt CB,CNV sang CHLB Nga học tập, tiếp thu công nghệ đóng tàu quân sự; đào tạo mới, đào tạo lại, đào tạo bổ sung cho CB,CNV tại Ba Son các chuyên ngành đóng tàu quân sự đảm bảo chuyên môn hóa lực lượng đóng tàu; thực hiện tốt các công tác chuẩn bị về tài liệu kỹ thuật-công nghệ, vật tư, thiết bị, vũ khí khí tài, đảm bảo nguồn vốn, bảo vệ an ninh, bảo đảm an toàn tuyệt đối trong suốt quá trình đóng tàu.
2. Thực hiện tốt công tác học tập chuyển giao công nghệ đóng mới tàu 12418; xây dựng, đào tạo nguồn nhân lực trong đóng mới tàu quân sự hiện đại
a) Trong công tác đóng loạt tàu M, từ tháng 6/2004 đến tháng 9/2007, Tổng công ty đã cử trên 30 đoàn với trên 500 CB, CNV sang CHLB Nga học tập, tiếp thu công nghệ đóng tàu quân sự theo 33 chuyên ngành khác nhau (khối lượng đào tạo 741 tháng.người) và sáng tạo trong cách thức cử CB, CNV đi học tập: cử CB, CNV có trình độ, kinh nghiệm sang chuyển giao để về làm việc ngay, cử CB, CNV mới, độ tuổi còn trẻ sang học tập chuyển giao, tiếp thu kinh nghiệm để làm đội ngũ kế cận, kế tiếp (do thời gian thực hiện dự án dài, quá trình đóng mới loạt 6 tàu là gần 10 năm); đào tạo mới, đào tạo lại, đào tạo bổ sung cho hàng trăm CB, CNV của Ba Son các chuyên ngành đóng tàu quân sự hiện đại phù hợp với với công nghệ chuyển giao và thực tế đóng tàu tại Việt Nam: vỏ tàu, ống, cơ khí, động cơ, điện, vũ khí- điện tử,…(khối lượng thực hiện 416 tháng/người), 03 lớp học tiếng Nga (107 lượt CB, CNV), qua đó giảm nhiều chi phí thuê chuyên gia; cử CB kỹ thuật đầu ngành của Ba Son hỗ trợ đào tạo huấn luyện các ê kíp thủy thủ tàu M của Hải quân về việc khai thác sử dụng trang thiết bị, vũ khí khí tài cho việc đi thử tàu, bắn đạn thật và trong quá trình bàn giao tàu… Những người được học tập, đào tạo chuyển giao công nghệ đóng tàu chính là lực lượng tham gia trực tiếp đóng loạt 6 tàu M, bảo đảm cho sự thành công của chương trình. Đây là nguồn nhân lực dồi dào với trình độ chuyên môn cao, nhiều kinh nghiệm đáp ứng mọi nhiệm vụ trong đóng và sửa chữa tàu, nhất là trong đóng mới tàu quân sự hiện đại.
b) Hiện nay Tổng công ty sở hữu đội ngũ cán bộ giỏi về quản lý, vững về chuyên môn kỹ thuật, được đào tạo cơ bản, đúng chuyên ngành, có kinh nghiệm chuyên môn, trong đó nhiều cán bộ đầu ngành được đào tạo ở các nước có trình độ đóng tàu tiên tiến đặc biệt là đóng tàu chiến. Số cán bộ, công nhân có trình độ sau đại học, đại học, và cao đẳng chiếm 30% quân số; cán bộ có trình độ chuyên môn từ đại học trở lên chiếm 98,9% tổng số cán bộ (có 02 Tiến sỹ, 20 Thạc sỹ, 02 sau ĐH); trên 300 công nhân thợ hàn có chứng chỉ hàn bậc cao của đăng kiểm DNV (Na Uy), Lloyd’s (Anh), ABS (Mỹ), NK (Nhật), KR (Hàn quốc), VR (Việt Nam)… về hàn thép, kim loại màu, ống, đặc biệt là được chuyển giao công nghệ về hàn hợp kim Titan, hàn nhôm trong đóng tàu M; bình quân bậc thợ 4,5/7; tuổi đời bình quân toàn đơn vị là 37,0 tuổi.
3. Làm chủ kỹ thuật công nghệ đóng tàu tên lửa 12418
CB, CNV không ngừng học tập, làm chủ khoa học kỹ thuật công nghệ tiên tiến trong đóng mới tàu quân sự hiện đại. Trong thực hiện chương trình đóng tàu M, các cán bộ kỹ thuật chuyên ngành của Ba Son đã tiếp nhận, nghiên cứu, biên dịch bộ tài liệu kỹ thuật, các tài liệu hướng dẫn do Nga chuyển giao trên 10.000 đầu mục (trên 100.000 trang A4 quy đổi); trong quá trình đóng tàu phải hiệu chỉnh khoảng 2.500 đầu danh tài liệu (trên 10.000 trang A4); biên soạn lại, bổ sung hoàn chỉnh nhiều tài liệu, quy trình, hướng dẫn (trên 9.500 trang A4 quy đổi) cho phù hợp với điều kiện trang bị công nghệ tại Ba Son và thực tế đóng tàu ở Việt Nam, nhất là việc kiểm tra, tích hợp hệ thống vũ khí khí tài, thao tác trong chiến đấu công kích tên lửa, sử dụng vũ khí khí tài khác trong chiến đấu, huấn luyện….Quá trình đóng loạt 6 tàu M, do cải tiến đổi mới thiết bị của nhà sản xuất, nhất là để đáp ứng yêu cầu của Hải quân nhằm hiện đại hóa và có nhiều cải tiến, thay đổi cho phù hợp với điều kiện vận hành sử dụng tàu tại Việt Nam; Ba Son đã tiếp tục chỉnh sửa bổ sung thiết kế, quy trình công nghệ, giải quyết tốt nhiều vấn đề phức tạp về kỹ thuật công nghệ phát sinh trong thi công,... đáp ứng yêu cầu chất lượng, phù hợp điều kiện đóng tàu tại Ba Son, được chuyên gia thiết kế và chủ tàu chấp thuận. Thực hiện số hóa bộ tài liệu kỹ thuật và các thay đổi bổ sung để thuận tiện trong việc bảo quản, sửa đổi, làm chủ tài liệu thiết kế, tài liệu công nghệ phục vụ cho công tác đóng tàu tiếp theo và phát triển thiết kế các dạng tàu tương tự.
Việc làm chủ công nghệ và đảm bảo đầy đủ tài liệu (tài liệu gốc, tài liệu tự dịch, tài liệu biên soạn, cập nhật) góp phần quan trọng trong công tác đóng mới, bảo hành, sửa chữa, bảo đảm kỹ thuật loạt 6 tàu M cho CB, CNV cũng như công tác huấn luyện, khai thác sử dụng trang thiết bị, vũ khí khí tài cho cán bộ, chiến sỹ ê kíp tàu M và Vùng 2 Hải quân, giảm số chuyên gia và tiết kiệm ngoại tệ cho nhà nước.
4. Đạt nhiều thành tích xuất sắc trong nghiên cứu, ứng dụng, làm chủ công nghệ đóng tàu 12418 và thực hành tiết kiệm.
Quá trình đóng mới 6 tàu M luôn tuân thủ nghiêm các bước công nghệ chuyển giao, có sự giám sát chặt chẽ của Hải quân, chuyên gia Nga, kỹ thuật Tổng công ty. Tuy nhiên, với việc đầu tư trang thiết bị công nghệ hiện đại và khai thác tối đa năng lực trang thiết bị hiện hữu, Ba Son luôn có nhiều cải tiến công nghệ vào quá trình sản xuất, có nhiều sáng kiến cải tiến kỹ thuật được áp dụng đạt hiệu quả thiết thực, tiết kiệm nhiều chi phí, cụ thể:
a) Có các giải pháp công nghệ đột phá, phương án thi công tối ưu; nghiên cứu chế tạo các thiết bị, dụng cụ đồ gá chuyên dùng phù hợp với điều kiện đóng tàu tại Ba Son nhằm nâng cao năng suất, chất lượng, tiến độ, thẩm mỹ, giảm chi phí với giá trị làm lợi trên 40 tỷ đồng/tàu như:
+ Cải tiến công nghệ đóng thân vỏ tàu từ phương pháp lắp ráp hình tháp sang phương pháp đóng tổng đoạn (từ 140 phân- tổng đoạn thành 14 tổng đoạn); tăng khối lượng đóng và hoàn thiện các tổng đoạn trên bệ khuôn. Đây là cải tiến kỹ thuật, công nghệ đặc biệt quan trọng mang lại hiệu quả cao trong đóng tàu 12418; thân vỏ tàu đạt chất lượng, thẩm mỹ cao, độ biến dạng, độ nghiêng lệch, trọng tâm của tàu,... đều đạt yêu cầu kỹ thuật, góp phần cho tàu đạt tốc độ đúng thiết kế. Phương pháp này còn giúp cho việc đóng tàu được thực hiện đồng thời tại nhiều vị trí, rút ngắn tiến độ, giảm chi phí, giá thành thực hiện.
+ Các giải pháp công nghệ phù hợp với điều kiện đóng tàu ở Việt Nam và đặc điểm sử dụng, tác chiến của bộ đội ta: thiết kế, chế tạo hệ thống thông gió bổ sung cho tổ hợp chế áp điện tử МП-405; nghiên cứu, cải tiến hệ thống làm mát pháo AK-630 để đảm bảo làm mát hiệu quả và thuận lợi trong bảo trì, chiến đấu, huấn luyện; thiết kế, chế tạo sinh hàn các máy điều hòa để sẵn sàng trong sửa chữa, đảm bảo kỹ thuật các tàu 12418 và các tàu khác; thiết kế, chế tạo hệ thống thoát nước ngưng tụ các máy điều hòa, hệ thống chống bám rác bẩn ở các lỗ thông đáy để các máy điều hòa hoạt động hiệu quả, ổn định, thuận tiện trong sử dụng, đảm bảo tốt nhiệt độ toàn tàu, đặc biệt là cho hệ thống vũ khí khí tài,…
+ Sử dụng hiệu quả các thiết bị kỹ thuật hiện đại được đầu tư mới và hiện có, các phần mềm công nghệ tiên tiến trong gia công như: cắt chi tiết tôn vỏ trên dây chuyền tự động; sử dụng thiết bị hàn kim loại màu, thiết bị hàn tự động, thiết bị X-Ray hiện đại dò tìm khuyết tật mối hàn; cải tiến chương trình cắt tôn của Nga, từ việc chỉ xuất thảo đồ cắt cho các chi tiết trong 01 tổng đoạn lên xuất thảo đồ cắt các chi tiết trong nhiều tổng đoạn, đem lại hiệu quả cao trong tiết kiệm tôn tấm.
+ Nghiên cứu, chế tạo các thiết bị, dụng cụ dùng trong quá trình đóng và thử nghiệm thu tàu như: chế tạo thiết bị uốn ống thi công trực tiếp trên tàu, bộ kẹp gá lả ống đồng-niken thi công hệ thống ống tàu M, chế tạo thiết bị vệ sinh các phin lọc dầu nhớt, thiết bị thử tải cho các trang bị đặc chủng và còn nhiều thiết bị, dụng cụ đồ gá khác,…, góp phần đảm bảo chất lượng, tiến độ, thẩm mỹ và tiết kiệm chi phí lớn cho chương trình đóng tàu.
+ Áp dụng thiết bị hiện đại Easy-Laser vào việc cân chỉnh, kiểm tra, lắp đặt các thiết bị có yêu cầu độ chính xác cao (thay thế cho công nghệ căng dây và ngắm quang học được Nga chuyển giao) như: đo kiểm đường tâm hệ trục chân vịt, máy chính, hộp số, lắp đặt mặt phẳng chuẩn, kiểm tra độ phẳng, độ thẳng của mặt bệ pháo, bệ tên lửa, bệ radar (yếu tố rất quan trọng quyết định việc đồng bộ, hoạt động chính xác của hệ thống vũ khí khí tài và kết quả bắn chính xác mục tiêu của tên lửa); Thực hiện phương án kiểm tra kết quả gắn mặt phẳng chuẩn, kiểm tra độ chính xác hướng dọc tâm của tàu với các thiết bị khí tài bằng thiết bị định vị GPS (thiết bị Ladoga kết hợp với hệ thống định vị GPS để kiểm tra),…
+ Nghiên cứu, làm chủ công nghệ hàn hợp kim đặc biệt - Titan trong đóng tàu 12418 và chế tạo thành công thiết bị hàn tự động hợp kim Titan để thay việc hàn thủ công theo công nghệ được Nga chuyển giao bằng việc hàn tự động, tạo ra loạt sản phẩm ổn định có chất lượng và thẩm mỹ cao, tiết kiệm chi phí và rút ngắn tiến độ sản xuất (công trình đạt giải 3 Vifotec năm 2013). Đây là thành tựu ứng dụng công nghệ tiêu biểu, có sáng tạo đặc biệt: lần đầu tiên tại Việt Nam, Ba Son làm chủ và tự động hóa công nghệ hàn hợp kim Titan.
b) Chủ động nguồn vật tư trong nước, làm chủ công nghệ để thay thế tương đương hoặc tốt hơn một số vật tư, chi tiết đặc chủng nhập ngoại mà không cần nhập thiết bị gia công chuyên dụng có giá thành cao và luôn được sự đồng ý của chuyên gia và chủ tàu, đảm bảo sản phẩm đạt chất lượng, thẩm mỹ và có nhiều điểm vượt trội so với thiết kế như: thay thế một số chủng loại thiết bị của tàu M với tính năng tương đương và hiện đại hơn nhưng chi phí giảm (bộ thiết bị phòng chống tác nhân phóng xạ, bộ lọc khí tuốc bin máy chính, máy sấy không khí, các loại van và phụ tùng đường ống, hệ thống thu gom nước ngưng tụ máy điều hòa,…); chủ động nguồn vật tư trong nước gia công các chi tiết (các loại keo kỹ thuật dùng cho hệ trục chân vịt, tổ hợp tuốc bin khí; keo chuyên dụng trong lắp đặt vũ khí- khí tài; keo chống rung, keo làm kín ống điện, xốp bọc cách nhiệt, cách âm; các trang bị hàng hải; thiết bị, vật tư trang trí nội thất; thiết kế và lắp đặt các trang thiết bị của nhà bếp,..) đảm bảo chất lượng, nâng cao tính mỹ thuật, phù hợp với điều kiện tác chiến, làm việc, sinh hoạt của tàu, môi trường sử dụng tại Việt Nam và tiết giảm chi phí. Tổng giá trị làm lợi từ các phương án, cách làm trên là hơn 20 tỷ đồng/tàu.
c) Chủ động đàm phán ký kết với đối tác LB Nga những phát sinh thay đổi về số lượng, chủng loại vật tư, thiết bị theo yêu cầu của chủ đầu tư (Quân chủng Hải quân) nhằm cải tiến, hiện đại hóa, phù hợp điều kiện vận hành sử dụng tại Việt Nam và do cải tiến thiết bị, vật tư của nhà sản xuất (riêng cáp điện thay khoảng 4.000m/tàu) nhưng không làm tăng giá trị Hợp đồng của 06 tàu và không ảnh hưởng đến tiến độ, chất lượng đóng tàu với giá trị điều tiết vật tư, thiết bị trên 70 tỷ đồng (~3,6 triệu USD); cải tiến công nghệ, sử dụng các chương trình phóng dạng hạ liệu phù hợp đã tiết giảm phần vật tư, thiết bị do Nga cung cấp cho 06 tàu trên 9,0 tỷ đồng (~408 nghìn USD).
d) Trong quá trình đóng mới và trong công tác thử nghiệm thu, Tổng công ty đã có phương án sáng tạo, hiệu quả là thực hiện cho từng cặp tàu. Việc kết thúc đóng, thử nghiệm thu từng cặp tàu vào cùng thời điểm đã hỗ trợ tốt cho nhau trong việc kiểm tra tính năng kỹ-chiến thuật, chất lượng trang thiết bị, vũ khí khí tài của cả 02 tàu, nên giảm được nhiều số lần đi thử, rút ngắn thời gian thử, giảm bớt thiết bị bảo đảm thử và giảm được nhiều chi phí (trên 14 tỷ đồng/cặp tàu).
đ) Quá trình học tập, chuyển giao công nghệ đóng tàu 12418 tại CHLB Nga; Tổng công ty chủ động chọn lựa các chuyên ngành tiên tiến, có yêu cầu kỹ thuật công nghệ cao, thi công phức tạp để học tập, giảm các chuyên ngành mà Ba Son đủ trình độ, năng lực thực hiện, đồng thời cán bộ, công nhân tích cực tham gia đóng tàu 12418 tại LB Nga, trực tiếp sản xuất để học tập, làm chủ công nghệ, có được nhiều kinh nghiệm trong thực tế, qua đó giảm chi phí đào tạo tại LB Nga là trên 10 tỷ đồng (~418 nghìn USD, chiếm 23% giá trị Hợp đồng chuyển giao công nghệ).
e) Khai thác hiệu quả đội ngũ chuyên gia sang hỗ trợ kỹ thuật đóng tàu M; thuê chuyên gia đầu ngành và bố trí cán bộ, công nhân vừa học, vừa làm cùng để tiếp thu, tận dụng kinh nghiệm, từng bước giảm chi phí: cặp tàu thứ nhất sử dụng 691,5 tháng.chuyên gia (giảm 65,5 tháng.chuyên gia so với dự toán được duyệt), cặp tàu thứ hai sử dụng 472,5 tháng.chuyên gia (giảm 284,5 tháng.chuyên gia), cặp tàu thứ ba sử dụng 415,2 tháng.chuyên gia (giảm 341,8 tháng.chuyên gia); đã tiết kiệm chi phí thuê chuyên gia cho cả 6 tàu M trên 250 tỷ đồng (~11,5 triệu USD).
* Tính chung cho chương trình đóng loạt 6 tàu M, dự kiến tiết giảm chi phí so với Dự toán được phê duyệt khoảng 32 triệu USD quy đổi (trong đó giá thành đóng mới 06 tàu tại Ba Son dự kiến giảm so với dự toán được phê duyệt khoảng 21 triệu USD quy đổi), tiết kiệm nhiều ngân sách cho dự án và cho đất nước.
5. Có nhiều đề tài, sáng kiến cải tiến kỹ thuật áp dụng đạt hiệu quả cao trong đóng tàu 12418
Trong đóng loạt 6 tàu M, Tổng công ty có nhiều đề tài, nhiệm vụ nghiên cứu khoa học, sáng kiến cải tiến kỹ thuật đạt hiệu quả thiết thực. Từ 2008-2017, đã có 10 đề tài nghiên cứu, nhiệm vụ khoa học công nghệ các cấp với tổng kinh phí thực hiện gần 5 tỷ đồng được nghiệm thu, áp dụng hiệu quả trong sản xuất; có 46 sáng kiến cải tiến, hợp lý hóa trong các lĩnh vực quản lý, kỹ thuật công nghệ, bảo vệ môi trường… được áp dụng với giá trị làm lợi trên 93 tỷ đồng, góp phần nâng cao năng suất lao động, chất lượng, thẩm mỹ sản phẩm, rút ngắn tiến độ đóng tàu, mang lại hiệu quả lớn về kinh tế và nâng cao uy tín, thương hiệu của Tổng công ty.
Với những thành tích xuất sắc trong nghiên cứu ứng dụng khoa học công nghệ, phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật trong công tác đóng tàu M; từ năm 2008 đến nay, các tập thể và cá nhân của Ba Son đã có 04 đề tài, nhiệm vụ khoa học công nghệ và nhiều sáng kiến cải tiến kỹ thuật được Chính phủ, Bộ Quốc phòng, Tổng cục CNQP tặng Bằng khen, Giấy khen.
* Một số đề tài tiêu biểu: Công trình “Nghiên cứu, ứng dụng và làm chủ công nghệ đóng tàu 12418” đạt Giải Nhất Giải thưởng Sáng tạo Khoa học Công nghệ Việt Nam (Vifotec) năm 2014; Nghiên cứu ứng dụng công nghệ hàn hợp kim Titan trong đóng tàu 12418 đạt Giải ba Vifotec tháng 12/2013,...
* Một số sáng kiến, hợp lý hóa sản xuất tiêu biểu: Cải tiến công nghệ đóng tàu M từ phương pháp lắp ráp hình tháp sang phương pháp đóng tổng đoạn (2012), làm lợi 185,0 triệu đồng, Bằng khen BQP; Áp dụng thiết bị Easy laser vào việc cân chỉnh, kiểm tra, lắp đặt các thiết bị có yêu cầu độ chính xác cao trên tàu M (2012), làm lợi 1,941 tỷ đồng, Bằng khen BQP; Sử dụng lưới làm bằng sợi Polypropylene có tại thị trường trong nước để chế tạo lưới lọc khí hệ thống máy chính (2013), làm lợi 1,9 tỷ đồng; Nội địa hóa các trang bị trinh sát, phát hiện tác nhân phóng xạ trang bị cho tàu M (2013), làm lợi 18,0 tỷ đồng; Sử dụng phương pháp thử nghiệm thu bắn đạt thật cấp Quốc gia cùng lúc 3 tàu 379, 380, 381 (2015), làm lợi 59,84 tỷ đồng,....
6. Thực hiện tốt công tác bảo đảm an ninh, an toàn; đảm bảo nguồn vốn kịp thời trong đóng loạt 6 tàu 12418.
a) Nhiều năm qua, công tác đóng 6 tàu M được triển khai thực hiện tại nhiều địa điểm cách xa nhau, mặt bằng thi công dàn trải... nhưng được bảo đảm an ninh, an toàn tuyệt đối về mọi mặt. Tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về an toàn lao động, phòng chống cháy nổ. Thực hiện tốt công tác bảo đảm an toàn về người và trang thiết bị đặc biệt là vũ khí khí tài. Thực hiện tốt công tác bảo vệ an ninh chính trị, bảo vệ bí mật quân sự, bí mật quốc gia; đảm bảo an toàn, bảo vệ an ninh cho nhiều đoàn chuyên gia nước ngoài đến ở, công tác và sinh hoạt tại Ba Son (trong đóng tàu M có thời điểm trên 100 chuyên gia sang cùng lúc và nhiều lượt đi về).
b) Trong công tác đóng loạt tàu 12418, Ba Son đã quan hệ, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng cấp trên và chủ động việc cung ứng vốn đầy đủ, kịp thời theo từng giai đoạn sản xuất (vì đây là loạt sản phẩm trọng điểm, lâu dài, có nguồn vốn rất lớn từ ngân sách đặc biệt); quản lý vốn, chi phí đóng tàu M an toàn, hiệu quả (có thời điểm tổng lượng vốn đã ứng trên 13 ngàn tỷ đồng). Trong giai đoạn di dời, Tổng công ty đã tích cực, năng động chuẩn bị tiền vốn, chủ động có thêm các nguồn vốn hỗ trợ để đảm bảo kịp thời, cùng lúc cho nhiệm vụ đóng tàu M, sản xuất kinh doanh, xây dựng Khu chuyển tiếp tại vị trí mới, cũng như hỗ trợ người lao động trong thời điểm đơn vị di dời. Sau khi bàn giao từng cặp tàu, Ba Son đã kịp thời thực hiện tốt việc thanh quyết toán dự án đóng tàu M; đã quyết toán 04 tàu M1-M4 năm 2017, đang quyết toán cặp tàu thứ ba, dự kiến hoàn thành trong năm 2018.
7. Hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ đóng mới loạt 6 tàu 12418
Được sự quan tâm giúp đỡ của Bộ Quốc phòng, Tổng cục CNQP, Quân chủng Hải quân và các đơn vị liên quan; với tinh thần tích cực, chủ động, sáng tạo, dám nghĩ dám làm, sau nhiều năm chuẩn bị liên tục kể từ năm 2003 và hơn 8 năm triển khai thực hiện (từ 10/2009 đến 10/2017), Ba Son đã đóng, thử nghiệm thu thành công, bàn giao 03 cặp tàu cho chủ đầu tư là Bộ Tư lệnh Hải Quân đưa vào khai thác sử dụng:
- Cặp tàu thứ nhất M1, M2 (377,378): khởi công đóng mới 10/2009, nghiệm thu tháng 4/2014, bàn giao T6/2014. Kết quả thử nghiệm thu tính năng kỹ chiến thuật, bắn đạn thật cấp Quân chủng Hải quân, bắn tên lửa cấp Bộ Quốc phòng của 02 tàu M1, M2 đã thành công, tên lửa của hai tàu M1, M2 đều trúng trực tiếp mục tiêu, đảm bảo an toàn tuyệt đối, được Hội đồng nghiệm thu cấp Bộ Quốc phòng công nhận kết quả nghiệm thu, đánh giá cao, khen ngợi.
- Cặp tàu thứ hai M3, M4 (379, 380): khởi công tháng 10/2011, thử nghiệm thu thành công bắn đạn thật, bắn tên lửa cấp Quân chủng- Bộ Quốc phòng 02 tàu M3, M4 cùng với tàu chiến tên lửa 381 đang sửa chữa, hoán cải nâng cấp tại Ba Son (nghiệm thu, thử bắn cùng lúc 3 tàu) tháng 4/2015; bàn giao cả 03 tàu M3, M4 và 381 tháng 6/2015 - chỉ sau đúng 01 năm từ lúc bàn giao cặp tàu thứ nhất M1, M2.
- Cặp tàu thứ ba M5, M6 (382, 383): khởi công tháng 10/2013, thử nghiệm thu bắn đạn thật cấp Quân chủng, bắn tên lửa cấp Bộ Quốc phòng tháng 9/2016; bắn tên lửa cấp Bộ Quốc phòng tháng 6/2017 theo kế hoạch (bắn cùng lúc 05 tàu M3, M4, M5, M6 và 381); bàn giao 02 tàu M5, M6 cho Hải quân tháng 10/2017.
Qua các lần kiểm tra, nghiệm thu, bắn đạn thật, bắn tên lửa, Hội đồng nghiệm thu Bộ Quốc phòng và các chuyên gia của LB Nga đều khẳng định: Tàu “M” do Ba Son đóng mới, có chất lượng tốt, đạt được yêu cầu về tính năng kỹ - chiến thuật và các yêu cầu về thẩm mỹ của nhà thiết kế; các trang thiết bị vũ khí, khí tài trên tàu hoạt động ổn định; các trang thiết bị bảo đảm sinh hoạt, học tập của bộ đội Hải quân phù hợp với con người Việt Nam. Đây là thành quả lao động rất đáng tự hào của tập thể CB.CNV Tổng công ty Ba Son liên tục trong những năm vừa qua. Hiện 6 tàu tên lửa được Hải quân khai thác sử dụng hiệu quả; đồng thời từ lúc bàn giao đến nay, Ba Son luôn thực hiện tốt, kịp thời công tác bảo hành cũng như triển khai nhiệm vụ bảo đảm kỹ thuật cho các tàu này theo yêu cầu của Quân chủng Hải quân để các tàu luôn được sẵn sàng, hoạt động thường xuyên và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ.
Việc đóng mới, thử nghiệm thu thành công và bàn giao
cho Quân chủng Hải quân loạt 6 tàu tên lửa 12418 đánh dấu bước trưởng thành
vượt bậc của ngành công nghiệp quốc phòng Việt Nam, có ý nghĩa chính trị to lớn
đối với ngành đóng tàu quân sự nói chung và đơn vị nói riêng. Đây là lần đầu
tiên Việt Nam triển khai đóng mới loạt 6 tàu chiến tên lửa hiện đại; việc tự
đóng trong nước sẽ giúp nâng cao tay nghề, kinh nghiệm phục vụ cho việc tự
thiết kế và đóng mới các tàu quân sự trong tương lai. Và với thành công này, Tổng
công ty Ba Son đã khẳng định năng lực, công nghệ, trình độ chuyên môn, tay nghề
của đơn vị mình trong đóng mới các gam tàu chiến hiện đại phù hợp với điều kiện
Việt Nam, góp phần tiết kiệm ngân sách cho đất nước. Không dừng lại ở đó, Ba
Son còn chuẩn bị tốt các điều kiện để sẵn sàng đóng tiếp các tàu tên lửa, các
tàu quân sự hiện đại khi được giao (tiếp sau loạt 6 tàu M này).
Sự kiện Tổng công ty đóng mới thành công cặp tàu M đầu tiên tại Việt Nam (377, 378) được Bộ Khoa học và Công nghệ bình chọn là một trong những công trình KH&CN tiêu biểu (một trong 9 sự kiện khoa học và công nghệ ấn tượng của đất nước năm 2014); Tổng công ty Ba Son và các tập thể, cá nhân vinh dự đón nhận các phần thưởng cao quý: Huân chương lao động hạng Nhất, hạng Nhì; Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ; Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng.
